Fotograaf en filmmaker Paul de Nooijer is na een langdurende ziekte op 82-jarige leeftijd overleden. Samen met zijn zoon vormde hij een duo dat internationale bekendheid verwierf met korte surrealistische video's. De Nooijer maakte in de jaren 80 de videoclips bij de nummers N.E.W.S. en Something heavy going down van de Haagse band Golden Earring. De Nooijer werd in 1943 geboren in Eindhoven. Daar volgde hij een opleiding tot industrieel ontwerper. De experimentele filmmaker Frans Zwartjes, een leraar van hem, moedigde hem aan om met fotografie te experimenteren. Samen met Zwartjes maakte De Nooijer zijn eerste film, Moving Stills, waarin foto's van zijn vrouw Françoise zijn verwerkt tot een film. In de jaren tachtig verhuisde De Nooijer met zijn gezin naar Zeeland. Volgens Omroep Zeeland is hij een van de voorlopers in Nederland van geënsceneerde fotografie, waarbij de fotograaf alles van tevoren in scène zet in plaats van een moment spontaan vast te leggen. De Nooijer stond bekend om zijn humoristische en surrealistische stijl. Hij experimenteerde al vroeg met animaties en videoclips. Verschillende internationale musea hebben werk van hem in hun collectie opgenomen, zoals het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. In de jaren 80 had hij een solotentoonstelling in het Centre Pompidou in Parijs. Zijn zoon Menno poseerde als kind vaak voor zijn foto's. Later werkten zij als kunstenaarsduo nauw samen. In opdracht van het Zeeuws Museum maakte De Nooijer met zijn zoon de film 'Stripshow 1850', waarin een koppel in negentiende-eeuwse streekdracht elkaar uitkleedt. De film trok veel bezoekers, maar niet iedereen was er blij mee. De SGP in Middelburg noemde de film "volstrekt ongepast". In 2020 kwam de documentaire 'Het laatste kunstje' uit, over waarschijnlijk het laatste project van vader en zoon. Daarna kwamen er nog drie korte films uit die in het teken stonden van een naderend einde: Bye Bye (2021), Red Doors (2021) en Is Heaven Blue? (2023). Paul de Nooijer was al langere tijd ziek. Hij overleed gisteren in zijn woonplaats Baarsdorp.
https://nos.nl/l/2594371

Rechter staat demonstraties toe rond omstreden optredens in Concertgebouw

https://nos.nl »
Fri, 12 Dec 2025 20:33:01 +0100

De rechter heeft bepaald dat er zondag toch demonstraties mogen worden gehouden bij het Concertgebouw in Amsterdam, waar de Israëlische voorzanger Shai Abramson zal optreden. Demonstranten hadden een kort geding aangespannen nadat burgemeester Halsema de demonstraties voor de deur van het Concertgebouw had verboden. Het Concertgebouw besloot vorige maand om Abramson te weren uit de Amsterdamse concertzaal vanwege zijn banden met het Israëlische leger. Hij was daar commandant en treedt op als zogenoemde Chief Cantor bij officiële gelegenheden van het leger. Later werd bekend dat hij toch zou optreden in het Concertgebouw, maar in besloten kring. Volgens pro-Palestijnse betogers "is het echt schandalig dat de zanger hier wordt binnengehaald, maar dat protest daartegen wordt verboden". De activisten mochten van de gemeente demonstreren op het nabijgelegen Museumplein, maar dat vonden de demonstranten te ver van het Concertgebouw, en een schending van het demonstratierecht. Stil en statisch protest Demonstranten stelden in het kort geding voor om zondagmiddag vanaf 12.45 uur bij de zijingang van het Concertgebouw geruisloos te demonstreren en om 18.00 uur nogmaals met dertig mensen te protesteren. De andere demonstranten zouden dan wel op het Museumplein blijven. De rechter ging daarin mee. Maximaal twintig demonstranten mogen zondag van 12.45 uur tot 13.30 uur "stil en statisch" protesteren bij de zijingang van het Concertgebouw. Ook moeten ze ordehandhavers meenemen. "U blokkeert de ingang niet en gaat ook niets roepen." Willem Jebbink, advocaat van de demonstranten, reageert opgetogen op de uitspraak. "De rechter heeft met zijn uitspraak recht gedaan aan het belangrijke principe dat een demonstratie binnen zicht en gehoor van het doelwit moet kunnen plaatsvinden", schrijft hij in een persbericht. Chanoekaconcert Abramson zou in het Concertgebouw optreden tijdens het jaarlijkse chanoekaconcert. Eerder vroeg het Concertgebouw de Stichting Chanukah Concert al om de voorzanger te vervangen. De stichting organiseert het concert. De aanwezigheid van de zanger stond volgens een verklaring van de concertzaal "haaks op de missie van het Concertgebouw om mensen te verbinden met muziek". Toen de stichting weigerde Abramson te vervangen, zegde het podium de banden op. Uiteindelijk werd er een compromis gesloten: de Israëlische voorzanger zou niet optreden tijdens het chanoekaconcert, maar in plaats daarvan optreden als religieus voorzanger in twee besloten concerten, waar alleen genodigden naartoe kunnen. De opbrengst daarvan doneert het Concertgebouw aan "een goed doel dat de sociale cohesie in de stad bevordert".
https://nos.nl/l/2594307

Clair Obscur: Expedition 33 recordwinnaar Game Awards met negen prijzen

https://nos.nl »
Fri, 12 Dec 2025 13:16:46 +0100

Videogame Clair Obscur: Expedition 33 is vannacht uitgeroepen tot Game of the Year tijdens The Game Awards, de belangrijkste prijzen in de gamesindustrie. De game won in totaal negen prijzen, een nieuw record. Het werd naast de hoofdprijs bekroond in de categorieën beste verhaal, beste gameregie, beste art direction, beste muziek, beste onafhankelijke game, beste indiegamedebuut, beste acteerprestatie en beste role-playing game (rpg). Het vorige record voor meeste gewonnen prijzen bij The Game Awards stamt uit 2020, toen won The Last of Us Part Two er zeven. Role-playing game Clair Obscur: Expedition 33 is een role-playing game die zich afspeelt in een fantasiewereld die geïnspireerd is door de belle époque, de periode in Frankrijk en Europa aan het einde van de 19e eeuw tot aan de Eerste Wereldoorlog. In het duistere spel heeft het mysterieuze wezen The Paintress ervoor gezorgd dat iedereen boven een bepaalde leeftijd (die steeds lager wordt), in rook opgaat. Vrijwilligers van de zogenoemde Expedition 33 werpen zich vervolgens op om haar te vernietigen. Dat de game zo veel Game Awards heeft gewonnen is weinig verrassend: zowel door het publiek als critici werd het spel geprezen. Zo is op Metacritic te lezen dat kenners de game met een ruime 9 beloonden. Ook gameplatform Power Unlimited gaf het een "uitstekende" score (89). Ook gamejournalist Ron Vorstermans was niet verbaasd dat de game in de prijzen viel. Hij heeft de uitreiking live gekeken. "De game is gemaakt door een kleine studio, die eigenlijk uit het niets met zo'n goed spel kwam", zegt hij. Toen het verscheen "stond de wereld echt even stil", legt hij uit, "Het is echt van een heel hoog niveau." De game-industrie is het grootste onderdeel van de entertainmentindustrie, zegt de gamejournalist. "Er wordt door iedereen uitgekeken naar GTA 6, en dat een kleine studio uit Frankrijk dan komt met een game waarmee ze de halve wereld inpakken, dat is te gek." Kleine studio De game is het debuut van de Franse gameontwikkelaar Sandfall Interactive. De oprichter daarvan werkte voorheen voor de grote game-multinational Ubisoft, maar wilde een nieuwe creatieve uitdaging omdat hij zich daar verveelde. Daarom begon hij het relatief kleine Sandfall, waar hij begon met de ontwikkeling van de rpg. Het spel werd ontwikkeld met een team van dertig mensen. Ook buiten de gamewereld heeft het spel impact, zegt Vorstermans. "De muziek is bijvoorbeeld heel goed: het staat ook hoog op Spotify." Het bijzondere daaraan is dat ze de producer van de muziek "gewoon op Soundcloud" hebben gevonden, en hem vervolgens hebben benaderd om de muziek voor het spel te ontwikkelen". "En dat diegene nu op deze awards een prijs pakt, dat is heel bijzonder."
https://nos.nl/l/2594258

Mickey en Yoda straks in videotool Sora: Disney investeert miljard in OpenAI

https://nos.nl »
Fri, 12 Dec 2025 09:56:19 +0100

Zelf video's door Sora genereren met daarin figuren als Mickey Mouse, Darth Vader of Iron Man. Dat kan binnenkort: The Walt Disney Company heeft een driejarige overeenkomst gesloten met OpenAI, het bedrijf achter chatbot ChatGPT en video-generator Sora. Disney investeert een miljard dollar in het techbedrijf en staat het gebruik van zijn karakters toe. De tweede versie van de video-generator Sora werd in oktober gepresenteerd. Gebruikers kunnen zelf met 'prompts', (opdrachten in tekst) aan de AI-tool vragen om video's te laten maken. De belofte bij de tweede editie was dat video's nog realistischer werden. Meteen gingen levensechte video's viraal van Ronald McDonald die aan de politie ontvlucht of Pikachu bij de landingen van D-day. Disney had Sora toen nog verboden gebruikt te maken van zijn intellectuele eigendommen, maar stelt nu ruim 200 karakters beschikbaar van Disney en Pixar zelf en andere series waar het bedrijf de rechten van heeft, zoals Marvel en Star Wars. Bijvoorbeeld Belle, Stitch, Mufasa, Captain America, Thor en Han Solo zijn dus te gebruiken in video's die door Sora worden gegenereerd. Disney en OpenAI zijn ook overeengekomen dat een selectie van de films die gebruikers laten genereren, te zien zullen zijn via de streamingdienst Disney+. Google gesommeerd Disney wordt ook zelf een grote klant van OpenAI. De entertainmentgigant gaat tools van het techbedrijf gebruiken om nieuwe producten, diensten en "ervaringen" te bouwen, is te lezen in het persbericht. Ook zullen medewerkers van Disney gebruik gaan maken van AI-hulp ChatGPT. Hoewel Disney dus een samenwerking aangaat met het ene techbedrijf, gaat het juist de strijd aan met het andere. Afgelopen woensdag sommeerde het bedrijf Google nog te stoppen met het gebruiken van intellectueel eigendom voor het trainen van zijn AI-modellen. Disney stelt dat Google het auteursrecht daarmee misbruikt. Disney stelt met OpenAI dat verantwoord gebruik van AI belangrijk is. Ze schrijven oog te hebben voor bescherming van gebruikers en de rechten van makers. Auteursrecht Over dat laatste is sinds de opkomst van AI veel te doen. Zo leek het erop dat AI-modellen van onder meer OpenAI zijn getraind met beelden van Nederlandse makers, die vinden dat er inbreuk wordt gemaakt op het auteursrecht. En in Duitsland oordeelde een rechter dat ChatGPT het auteursrecht op songteksten schendt. AI-plaatjesmakers Midjourney werd dit jaar aangeklaagd door filmstudio Warner Bros. vanwege copyrightschending. Zo konden gebruikers makkelijk filmpjes en afbeeldingen genereren met superhelden zoals Batman, terwijl Warner Bros. het alleenrecht daarover heeft. Niet alleen beelden en stemmen, ook teksten van schrijvers worden gebruikt door AI-generatoren. Zo moest het Amerikaanse AI-bedrijf Anthropic dit jaar voor 1,5 miljard dollar schikken met een groep auteurs, omdat het bedrijf chatbots had getraind met boeken die illegaal gedownload waren. De muziektak van Warner sloot vorige maand een deal met AI-muziekgenerator Suno, nadat de twee bedrijven eerder met elkaar overhoop lagen. Warner Music, waar onder anderen Coldplay en Ed Sheeran onder contract staan, had Suno aangeklaagd vanwege schending van de auteursrechten. Door deze overeenkomst kunnen stemmen van artiesten die daarvoor kiezen gebruikt worden voor het genereren van muziek via de AI-generator. Kinderen lokken Er klinkt ook kritiek op de samenwerking tussen OpenAI en Disney. Zo zegt Fairplay, een Amerikaanse organisatie die kinderen wil beschermen tegen marketing en Big Tech, tegen persbureau AP dat OpenAI ,"kinderen met Disney-karakters probeert te lokken naar het platform". Volgens Fairplay probeert het bedrijf hen zo verslaafd te maken aan zijn producten. Wat nog niet duidelijk is, is hoe de karakters van Disney in Sora-video's zullen klinken. In de overeenkomst is afgesproken dat stemmen van de karakters die door stemacteurs zijn ingesproken, niet gebruikt mogen worden door de video-generator.
https://nos.nl/l/2594231

Songfestival-winnaar Nemo stuurt trofee terug vanwege deelname Israël

'Het laatste boek van Anja Meulenbelt is voor mij een leidraad'

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 19:44:51 +0100

Op de dag dat Anja Meulenbelt de P.C. Hooftprijs krijgt toegekend, staan volgens de Dolle Mina's de vrouwenrechten wéér, maar ook nog steeds, onder druk. "Er zijn veel signalen dat het de verkeerde kant op gaat", zegt Sara Khosdelazad, een Dolle Mina van nu. "Politiek leiders voeden de noodzaak om te protesteren. Bevochten rechten wankelen. Kijk naar Amerika, waar abortus weer ter discussie staat. Tradwifes op social media, die weer terug naar de keuken willen. En vergeet niet de invloed van influencers als Andrew Tate. Met zijn ideeën over mannelijke dominantie heeft hij veel invloed op jonge mannen. Het is belangrijk om een tegenstem te laten horen." Het zijn thema's waar Anja Meulenbelt en haar generatiegenoten tijdens de tweede feministische golf voor gevochten hebben: zelfbeschikkingsrecht, gelijkheid tussen man en vrouw en gelijke kansen op werk. Dolle Mina's De feministische beweging werd in 1969 opgericht en voerde actie in de jaren 70. De groep vocht voor kansengelijkheid tussen man en vrouw, het doorbreken van traditionele rolpatronen en legalisering van abortus. Na bijna vijftig jaar is de actiegroep nu dus weer terug. In de eerste feministische golf, die eind negentiende eeuw ontstond, gingen vrouwen de straat op voor kiesrecht en onderwijs. De derde, vanaf 1990 focuste op individuele zelfontplooiing, diversiteit en het aanpakken van cultureel bepaalde ongelijkheid. 'Ze durft in gesprek te gaan' Dat laatste thema is nu ook nog belangrijk voor Sara Khosdelazad. Zij is geboren in Nederland, maar haar ouders komen uit Iran. Het laatste boek van Anja Meulenbelt, Niet Van Gisteren, is voor haar een soort leidraad. "Ik leer van haar persoonlijke verhalen en ze durft in gesprek te gaan met alle vrouwen. Want er is ook een kloof tussen vrouwen onderling. Niet elke vrouw ervaart dezelfde ongelijkheid. Een vrouw van kleur krijgt bijvoorbeeld vaak minder salaris dan een witte vrouw. En kijk naar de vrouwen in Iran, die moeten voor hun leven vrezen als ze zonder hoofddoek de straat op gaan, zoals Mahsa Amini is overkomen." En dat is iets waar Anja Meulenbelt zich al jaren voor inzet. Voor vrouwen uit andere culturen. Ze is actief in de islamitische en zwarte gemeenschap. Meulenbelt is vereerd met alle lof van de nieuwe Dolle Mina's. "Ik ga graag met ze in gesprek. Ik ben een beetje een oma voor ze. Ik vind het fijn om mijn ervaringen weer door te geven. Maar ik wil niet op een voetstuk, ik ben geen icoon." Binnenkort gaat Meulenbelt een lezing geven bij de Dolle Mina's. Want het feminisme is actueler dan ooit. De vierde golf startte met de MeToo-beweging, die ontstond na de seksuele schandalen in de entertainmentindustrie in Amerika. De feministen van nu kenmerken zich door online activisme en de inzet van sociale media om bewustzijn te creëren rond thema's als seksueel misbruik, intimidatie, veiligheid op straat en seksisme op de werkvloer. Focus: geweld tegen vrouwen Ze richten zich heel nadrukkelijk op geweld tegen vrouwen. Begin augustus organiseerde de groep de eerste Femicide Mars in Rotterdam, waar ruim duizend mensen aan deelnamen. Na de moord op de 17-jarige Lisa reden Dolle Mina's door het hele land nachtelijke fietstochten met de slogan "De nacht is ook van ons". "Er is nog genoeg om voor te vechten", stelt Khosdelazad vast.
https://nos.nl/l/2594040

Regionale omroepen vanaf volgend jaar live te zien op NPO Start

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 18:38:11 +0100

Wie live wil kijken naar een van de dertien regionale omroepen, kan dat vanaf volgend jaar ook doen via NPO Start. Dat heeft demissionair minister Gouke Moes (BBB) bekendgemaakt. NPO Start is de streamingdienst van de publieke omroep. Nu zijn daar alleen programma's van de landelijke publieke omroepen te zien. De uitzendingen van de regio's moeten "voor iedereen beter vindbaar en zichtbaar zijn", schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Hij zegt dat regionale publieke omroepen "van groot belang voor de samenleving zijn, omdat ze inwoners voorzien van onafhankelijk nieuws, informatie en duiding". Technisch eenvoudig Omdat het volgens de NPO technisch nog niet mogelijk is om individuele regionale programma's terug te kijken, kiest Moes nu voor een "technisch eenvoudigere en snellere oplossing". Dat betekent dat de regionale omroepen live te zien zullen zijn op NPO Start. Terugkijken van de uitzendingen is daarna maximaal zeven dagen mogelijk, meldt RTV Oost. "We zijn er heel blij mee dat de regionale content nu voor een nog breder publiek toegankelijk wordt op een veelbekeken platform", reageert Cees Polman namens de dertien hoofdredacteuren van de regionale omroepen. Online televisiekijken Het besluit van de minister volgt na een omroep van Kamerleden Mohammed Mohandis (GroenLinks-PvdA) en Harmen Krul (CDA). "Een betere vindbaarheid van programma's verstevigt de positie van de regionale publieke omroepen", stelden zij eerder. De Kamerleden wezen erop dat jongeren, maar ook mensen in andere leeftijdsgroepen, steeds vaker online televisiekijken. De minister zelf denkt dat niets het live doorzetten van het signaal van de regionale omroepen in de weg staat. Maar hij laat voor de zekerheid nu toch onderzoeken of de Mediawet moet worden aangepast, vooral als het gaat om de reclameregels. Daarna wordt snel duidelijk wanneer precies het aanbod van NPO Start wordt uitgebreid.
https://nos.nl/l/2594028

Rubio wil Times New Roman terug, lettertype Nederlander 'te woke'

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 17:58:23 +0100

Het is waarschijnlijk inmiddels ingeburgerd bij Amerikaanse ambtenaren: het gebruik van het lettertype Calibri. Dat wordt sinds januari 2023 gebruikt voor de officiële communicatie van Amerikaanse diplomaten en overheidsinstanties. Maar minister Rubio van Buitenlandse Zaken wil er vanaf, kiezen voor Calibri was volgens hem "een verspilde stap op het gebied van diversiteit". Gisteren verzocht hij alle diplomatieke posten in de VS om het oude Times New Roman-lettertype weer te gaan gebruiken. Calibri is slachtoffer geworden van de Amerikaanse "strijd tegen woke", kopt The New York Times. De ontwerper van de Calibri-letter, de Nederlander Lucas de Groot, reageert verbolgen op Rubio's besluit. De Groot noemt de opgegeven reden "treurig". In januari van 2023 koos oud-minister Blinken van regering Biden juist voor zijn letter, als modern alternatief voor het oude Times New Roman. Bovendien was het nieuwe lettertype schreefloos - zonder kleine streepjes en haakjes - en daarmee toegankelijker, was het idee. De Groot ontwerpt al sinds de jaren 80 letters. Eerst ontwierp hij koppen voor de schoolkrant, later kwamen opdrachten voor Nederlandse ministeries. Daarnaast is hij al dertig jaar leraar in letterontwerp. In 2002 begon hij met het ontwerp van Calibri, in opdracht van Microsoft. Op dat moment wist hij nog niet dat het lettertype zo veel jaren zo belangrijk zou zijn: van 2006 tot 2024 was het het standaard aanbevolen lettertype bij Microsoft Office-programma's, waarna het werd vervangen door Aptos. De Groot kreeg de opgave om een modern en "vriendelijk" lettertype te ontwerpen, zonder schreven, de haakjes dus. Het moest toegankelijk en goed leesbaar zijn op beeldschermen, omdat alles steeds vaker digitaal geregeld werd. Waar komt de naam Calibri vandaan? Het lettertype moest een vriendelijke uitstraling krijgen, en toegankelijk zijn. De naam moest daarbij passen. De naam van het lettertype moest beginnen met de letter C. Ontwerper Lucas de Groot bedacht de naam niet zelf, dat deed Microsoft. De Groot had wel namen aangedragen, zoals Curvai en Clas. Het eerste voorstel werd doorgestreept omdat het lijkt op een Slavisch scheldwoord. En ook Clas kwam er niet doorheen, "omdat het scheten laten betekent op z'n Grieks". Het meestgebruikte lettertype vóór Calibri, was Times New Roman. Het werd ontwikkeld in de jaren 30 voor de Britse krant The Times. De krant werd gedrukt met loodzetsel, waarbij loden plaatjes met daarop letters werden gebruikt om kranten te drukken. "Times New Roman was heel geschikt voor de drukkunst bij kranten", legt de letterontwerper uit. "Het was een dik lettertype, het sprong duidelijk van het papier." Struikelpunten Times New Roman werd eind jaren 90 gedigitaliseerd en als standaard gebruikt in Office-programma's als Word. "Maar het digitale font was voor computers veel minder geschikt dan de gedrukte letters voor kranten", benoemt De Groot. Volgens hem is de digitale versie veel te mager, en daardoor moeilijker te lezen op een computerbeeldscherm. "De schreven zijn te dun, en als het geprint wordt ziet het er te scherp uit." De Groot noemt nog een ander struikelpunt bij de digitale versie van Times New Roman. "Omdat de technologie bij het overnemen van het lettertype nog in de kinderschoenen stond, zijn de afstanden tussen letters niet goed uitgewogen. Zo staan bijvoorbeeld de hoofdletter T en de kleine letter o verder van elkaar dan bij modernere lettertypen, door het vroegere loodzetten." Calibri werd bestempeld als makkelijk leesbaar, zeker op beeldschermen. Ook voor mensen met leesbeperkingen als dyslexie zijn lettertypen zonder schreven mogelijk beter te lezen. Al denkt De Groot dat het vooral ook ligt aan gewenning. "Het lettertype dat je het meest gebruikt, is waarschijnlijk het makkelijkst te begrijpen." Hij noemt letters zonder schreven in ieder geval rustiger. Rubio wil 'waardigheid herstellen' Minister Rubio wil met het besluit om Times New Roman weer vaker te gebruiken "de waardigheid en professionaliteit van de schriftelijke producten van het ministerie herstellen". Hij schrijft dat Calibri informeler is dan schreeflettertypen. De Groot snapt dat er liefhebbers kunnen zijn van de klassieke look van Times New Roman. "Schreefletters kunnen inderdaad mooi zijn, maar ze kunnen mensen wel storen en onduidelijk zijn. De digitale versie is daarom niet professioneel", zegt de ontwerper. Maar als er goed met de letters wordt omgegaan, en er wellicht een betere digitale versie komt, kan de ontwerper het begrijpen. Al blijft de reden om te wisselen in zijn ogen "echt absurd".
https://nos.nl/l/2594021

Ook IJsland doet komend jaar niet mee aan songfestival om deelname Israël

Acteur Hans Otjes (78) overleden, onder meer bekend van revues van André van Duin

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 17:47:01 +0100

Acteur en komiek Hans Otjes is op 78-jarige leeftijd overleden. Otjes was onder meer bekend van zijn werk als stemacteur en zijn rollen in de revues van André van Duin. Otjes begon zijn carrière als bouwkundig tekenaar, maar stapte al gauw over naar cabaret. Hij trad meerdere keren op bij cabaretfestival Cameretten, had zijn eigen cabaretvoorstellingen en speelde in een aantal theaterproducties. Vanaf 1973 was hij ook steeds vaker op televisie te zien. Hij had onder meer een rol in kleuterprogramma Bibelebons en opvolger De Holle Bolle Boom en een gastrol in Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? Ook speelde hij in 1982 de rol van de kapitein in de televisieserie Bassie & Adriaan: De Huilende Professor. Revue Die serie was geproduceerd door Joop van den Ende, die hem in 1984 vroeg om mee te doen met de theaterrevue van André van Duin. Tot en met 1989 was hij in meerdere revues te zien met Van Duin, Frans van Dusschoten en Corrie van Gorp. In die tijd sprak hij ook stemmen in van animatieseries als Sinbad de Zeeman, de Freggels, Ducktales en Alfred Jodocus Kwak. Daarnaast was hij onder meer te zien in televisiereclames. Zo was hij drie jaar lang het gezicht van een wc-papiermerk. Met André van Duin speelde Otjes in 1987 de rol van rotje in een Sire-campagne om veilig met vuurwerk om te gaan: Aan het einde van de jaren 80 kreeg hij onder meer stemproblemen. Hij werd alternatief therapeut en legde zich onder meer toe op het maken van kinderboekenillustraties. "Hij had een geweldig komisch talent, een perfecte aangever", zegt Van Duin in De Telegraaf. "Hij vulde alles prachtig in. We hebben zó veel gelachen samen. Voor mij was hij een van mijn fijnste collega's ooit."
https://nos.nl/l/2594016

Activist en feminist Anja Meulenbelt krijgt P.C. Hooft-prijs

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 17:30:17 +0100

De P.C. Hooft-prijs voor beschouwend proza gaat dit jaar naar Anja Meulenbelt. Het is de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs voor een oeuvre. Het oeuvre van de 80-jarige activist en feminist strekt zich uit over een halve eeuw en bestaat uit ruim vijftig boeken, vele artikelen, lezingen, toespraken, interviews, pamfletten, posts en commentaren. Haar autobiografische boek De schaamte voorbij uit 1976 was haar doorbraak als auteur en maakte haar tot een kopstuk van de tweede feministische golf. De jury noemt De schaamte voorbij een van de weinige politiek uitgesproken en vernieuwende boeken uit de jaren 70 die anno 2025 "niet in de categorie curiosa uit een onherroepelijk tijdperk liggen te verstoffen. Nog altijd pakken nieuwe generaties het op." De jury, bestaande uit Tijs Goldschmidt, Chris Keulemans, Christine Otten, Marjan Slob en Gijsbert Pols, roemt de "directe, rauwe en staccato stijl" van het boek. 'De afwas die nog gedaan moet worden' Andere bekende boeken van Meulenbelt zijn Een kleine moeite, Alba en De bewondering. Daarnaast was ze actief in de vrouwenbeweging en had ze een politieke loopbaan, onder meer als lid van de Eerste Kamer voor de SP. Sinds een bezoek aan Gaza in 1994 zette ze zich in voor de rechten van Palestijnen in Gaza. Daar schreef ze ook een aantal boeken over, waaronder Het beroofde land en De tweede intifada. "Meulenbelt is er diep van doordrongen dat beschrijven altijd plaatsvindt vanuit een positie, vanuit een lichaam dat betekenissen krijgt opgedrongen op grond van klasse, gender, etniciteit, gezondheid en vanuit een geest die beheerst wordt door taboes, ideologie en de afwas die nog gedaan moet worden", schrijft de jury verder over het oeuvre van Meulenbelt. Structurele benadeling Samen met een aantal andere vrouwelijke schrijvers riep Meulenbelt in de jaren 80 de Anna Bijns Prijs in het leven. Ze deden dit uit onvrede over de structurele benadeling van vrouwen bij het vergeven van literaire prijzen. Die gaan meestal naar mannen. Tot nu toe ging de P.C. Hooft-prijs voor beschouwend proza ook nog nooit naar een vrouwelijke auteur. Meulenbelt was dan ook zeer verrast toen haar verteld werd dat zij de P.C. Hooft-prijs krijgt. "Dit kan helemaal niet, dat was mijn eerste gedachte, ik ben veel te controversieel voor deze prijs. Ik ben zelden gezien als iemand die qua literatuur een rol speelde. Tegelijkertijd weet ik dat mijn werk er wel degelijk toe doet. Ik weet wie mijn boeken lazen, wat ze ermee hadden. En nog steeds, want er is een soort revival gaande. Het winnen van deze prijs ligt misschien wel in het verlengde daarvan." Meulenbelt ziet schrijven ook als een manier om grip op de wereld en op haar leven te houden. "Te begrijpen waar ik woon en wat er aan de hand is. Het spaart een psychiater uit, zeg ik wel eens." Ze vindt het fijn om te merken dat veel mensen haar werk waarderen. "Vaak hoor ik 'jij zegt wat ik denk' en dat vind ik een reuzemooi compliment. Dat me hiervoor nu de literatuurprijs met de meeste status in Nederland is toegekend, dat had ik echt achter geen enkele jury gezocht." De P.C. Hooft-prijs wordt sinds 1947 jaarlijks toegekend, afwisselend voor verhalend proza, beschouwend proza en poëzie. Er is een geldbedrag van 60.000 euro aan verbonden. Meulenbelt krijgt de prijs uitgereikt op een feestelijke bijeenkomst in mei.
https://nos.nl/l/2594014

Britse auteur Sophie Kinsella (55), bekend van Shopaholic-reeks, overleden

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 14:24:47 +0100

De Britse schrijfster Sophie Kinsella is op 55-jarige leeftijd overleden. Kinsella werd het bekendst met haar Shopaholic-reeks, die wereldwijd populair was. Kinsella, echte naam Madeleine Sophie Wickham, kampte sinds 2022 met een kwaadaardige hersentumor. Na een korte carrière als financieel journalist schreef ze in 1995 onder haar echte naam haar debuutwerk The Tennis Party. Dat boek was vooral in het Verenigd Koninkrijk succesvol en kreeg goede kritieken. Ze publiceerde nog zes boeken onder haar eigen naam. Maar haar echte populariteit kwam na 2000 toen ze onder het pseudoniem Sophie Kinsella de Shopaholic-reeks begon. Die boeken gaan over financieel journalist Becky Bloomwood die worstelt met financiële problemen en relatieproblemen. In 2009 werden de eerste twee delen van de reeks verfilmd onder de naam Confessions of a Shopaholic, met Isla Fisher in de hoofdrol. De film kreeg veelal negatieve recensies, maar bracht in de bioscopen meer dan 90 miljoen euro op. Veertig talen Met haar luchtige, humorvolle toon en een vleugje romantiek wist ze met haar boeken vooral een groot vrouwelijk publiek te bereiken. Ze verkocht meer dan 50 miljoen boeken in meer dan zestig landen en werd in meer dan veertig talen vertaald, waaronder het Nederlands. Haar laatste boek, What Does It Feel Like?, in het Nederlands vertaald als Hoe voelt het?, kwam in 2024 uit. Daarin kampt haar hoofpersoon met kanker, net zoals Kinsella zelf. "Ik verwerkte wat er in mijn leven gebeurde altijd al door erover te schrijven", zei ze vorig jaar in een interview met tijdschrift Linda. "Of het nu te veel winkelen, verliefd worden of kantoorperikelen waren: ik schrijf erover. Dus ook over deze ervaring." Op haar Instagram-pagina werd haar dood bekendgemaakt. "We kunnen ons niet voorstellen hoe het leven zal zijn zonder haar stralende persoonlijkheid en levenslust", is er te lezen. "Ondanks haar ziekte, die ze met onvoorstelbare moed doorstond, beschouwde Sophie zichzelf als gezegend met haar geweldige familie en vrienden, en met het buitengewone succes van haar schrijfcarrière." Kinsella was getrouwd en kreeg met haar man vijf kinderen.
https://nos.nl/l/2593985

Pasta, pizza en risotto: de Italiaanse keuken is voortaan cultureel erfgoed

https://nos.nl »
Wed, 10 Dec 2025 13:50:18 +0100

Pizza, pasta, risotto en tiramisu, het zijn allemaal gerechten uit de wereldwijd bekende en geliefde Italiaanse keuken. Vanaf vandaag staat die keuken op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de VN-organisatie Unesco. Het is een lijst met belangrijke tradities die nooit verloren mogen gaan. Bij de vermelding werden geen specifieke gerechten, recepten of regionale specialiteiten genoemd. De nadruk ligt op het culturele belang dat Italianen hechten aan de rituelen van koken en eten, zoals de zondagse familielunch, de traditie waarbij grootmoeders hun kleinkinderen leren hoe ze tortellinideeg moeten vouwen en zelfs het samenkomen om een maaltijd te delen. Luca Adámo, de eigenaar van Trattoria Enoteca in Haarlem die dit jaar is uitgeroepen tot het beste Italiaanse restaurant van Nederland, herkent die enorme belangstelling voor eten van Italianen. "Het is gewoon iets waar ze continu mee bezig zijn", zei hij in het Radio 1 Journaal. "Ik weet nog dat ik vroeger met mijn ouders op vakantie in Italië was. Dan lag ik op het strand naast een familie met Italianen en het enige dat ik de hele dag hoorde, was hoe ze bepaalde gerechten maakten. Die gesprekken gingen gewoon de hele dag door, over niks anders dan eten. Het zit zo in die cultuur verweven dat eten superbelangrijk is." Er zijn in Italië twintig regio's en in iedere regio hebben ze een iets andere keuken. Al die keukens hebben volgens Adámo één ding gemeen: ze zijn er meester in om met weinig ingrediënten een mooi gerecht te maken. "Om een idee te geven, pasta is eigenlijk bloem en water. En daarmee kunnen ze iets heel moois toveren." Hij vindt het dan ook terecht dat de Italiaanse keuken nu op de Unesco-lijst is gezet. "De passie waarmee de Italianen koken, is heel anders dan in de rest van de wereld. Dus ja, ik vind het een mooi initiatief." Ook premier Giorgia Meloni juicht de erkenning toe, die volgens haar een eerbetoon is aan de Italianen en hun nationale identiteit. "Want voor ons Italianen is de keuken niet zomaar eten of een verzameling recepten. Het is veel meer: het is cultuur, traditie, werk, rijkdom", zegt ze in een verklaring. Het is niet de eerste keer dat de keuken van een land of streek op de Unesco-lijst komt van immaterieel cultureel erfgoed. Sinds 2010 staan ook de "gastronomische maaltijden van de Fransen" op de lijst en de laatste jaren werden onder meer de cidercultuur van de Spaanse regio Asturië, de culinaire Ceebu Jen-traditie uit Senegal en de manier van kaasmaken in Minas Gerais in Brazilië toegevoegd. Andere toevoegingen dit jaar aan de lijst van immaterieel cultureel erfgoed zijn onder meer het hindoeïstische festival Diwali uit India, mandenvlechttradities uit Polen, de zwembadcultuur in IJsland en de traditie van Belgische staafmarionetten.
https://nos.nl/l/2593979

Opgraving in Pompeï bewijst hoe Romeinen hun zelfhelende beton maakten

https://nos.nl »
Tue, 9 Dec 2025 23:33:35 +0100

Wetenschappers hebben bij een opgraving in de Romeinse stad Pompeï een plek ontdekt waar beton werd gemaakt. De materialen die ze daar aantroffen bevestigen de pas een paar jaar bestaande theorie over hoe dit uitzonderlijk sterke beton werd gemaakt. Het tijdschrift Nature Communications beschrijft dat archeologen bij een opgraving in Pompeï op een bouwplaats zijn gestuit, die bij de vulkaanuitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus onder een lading as en steen verdween. Tussen de muren in aanbouw lagen gereedschappen en al gemengde grondstoffen die nodig waren voor het maken van beton. "Terwijl ik het bekeek, voelde het alsof ik terugreisde in de tijd en naast de arbeiders stond die beton aanmaakten en aanbrachten", zegt hoofdonderzoeker Admir Masic in het vakblad. Theorie De kennis over hoe de Romeinen hun beton maakten, is verloren gegaan. Maar in 2023 kwamen onderzoekers onder wie Masic zelf met een theorie. De Romeinen zouden ongebluste kalk hebben gemengd met water en een mix van vulkanische stenen en as. Aan die methode zou het Romeinse beton zijn unieke zelfhelende kwaliteit te danken hebben, waarbij beschadigingen door een chemische reactie vanzelf worden gerepareerd, zelfs onder water. Romeinse bouwwerken als het Colosseum, het Pantheon en tal van aquaducten hebben dankzij dit beton de tand des tijds goed doorstaan. Probleem Er was alleen een probleem. De Romeinse ingenieur en architect Vitruvius beschreef in de eerste eeuw voor Christus een heel andere methode van beton maken. Dat probleem is volgens Masic met de opgraving in Pompeï opgelost. Hij denkt dat in de honderd jaar na de dood van Vitrivius de methode van beton maken is veranderd. "Vergelijk het met de vroege telefoons. In de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw gebruikte je een draaischijf en belde je via koperen leidingen. Nu bellen we met smartphones via draadloze netwerken." Werelderfgoed Pompeï ligt bij het huidige Napels. Tot de uitbarsting van de Vesuvius was het een bloeiende stad. Die uitbarsting kwam zo plotseling dat de 10.000 tot 20.000 inwoners volkomen werden verrast. De stad verdween met zijn inwoners onder een 4 tot 6 meter dikke laag steen en as. Dankzij de opgravingen hebben we een goed beeld van hoe mensen daar leefden. De opgravingen staan op de werelderfgoedlijst van Unesco.
https://nos.nl/l/2593907

Mavericks-zanger Raul Malo (60) overleden, bekend van 'Dance the night away'

https://nos.nl »
Tue, 9 Dec 2025 20:56:06 +0100

De Amerikaanse zanger Raul Malo is op 60-jarige leeftijd overleden. Hij was frontman van de country- en americanaband The Mavericks. In Nederland is de band vooral bekend van de hit Dance The Night Away, dat in 1998 acht weken in de Top 40 stond, met plek 23 als hoogste notering. In het door Malo geschreven nummer, dat nog altijd geregeld te horen is, wordt country vermengd met pop en zijn ook Latin-invloeden te horen. Raul Malo werd in Miami geboren en had Cubaanse ouders. In 1989 was hij medeoprichter van The Mavericks. Malo en zijn bandgenoten waren bewonderaars van onder anderen Roy Orbison en Elvis Presley, wat ook in hun muziek was terug te horen. De groep bracht in 1990 bij een relatief kleine platenmaatschappij debuutalbum The Mavericks uit en brak door na een optreden in Nashville een jaar later. In het hart van de Amerikaanse countrymuziek sloeg de sound aan en ze tekenden een contract bij het bekende countrylabel MCA Nashville. Countrywereld In de jaren die volgden kreeg de groep vooral in de countrywereld steeds meer bekendheid. Meerdere nummers eindigden hoog in de hitlijsten voor countrymuziek in de VS en ook in Canada deden de nummers van The Mavericks, met de karakteristieke baritonstem van Malo, het goed. Het nummer Here comes the rain werd in dat land hun grootste hit, met een vierde plaats in de countryhitlijsten als hoogtepunt. In Europa kwam de doorbraak met het album Trampoline in 1998. Het nummer Dance the night away bleek in Europa populair, maar werd ook in de VS gewaardeerd. Daarna verscheen de groep niet meer in de Europese hitlijsten. The Mavericks gingen weg bij MCA Nashville en had in verschillende samenstellingen meerdere comebacks. Meerdere prijzen De groep won verschillende countryprijzen, met als hoogtepunt de Country Music Association-prijs voor beste zanggroep van 1995. De CMA's worden gezien als de meest prestigieuze prijzen voor country-artiesten. Het jaar erop won de groep ook een Grammy Award voor het beste country-optreden met Here comes the rain. Als soloartiest was Malo onderdeel van het collectief Los Super Seven, een groep die in wisselende samenstelling met bekende latino artiesten muziek opnam. Hij zong mee op het album Canto in 2001. Darmkanker Vorig jaar was Malo nog aan het touren met The Mavericks. Op meerdere podia trad hij op met country-artiest Dwight Yoakam. Die tour maakte hij niet af; hij maakte bekend uitgezaaide darmkanker te hebben. Het laatste album van de groep, Moon & Stars, kwam ook in dat jaar uit. "Niemand belichaamde het leven en de liefde, vreugde en passie, familie, vrienden, muziek en avontuur op de manier zoals onze geliefde Raul dat deed", laat zijn vrouw Bettty weten aan Amerikaanse media. Zijn band prijst zijn inzet "voor behoud van het meertalige Amerikaanse muzikale repertoire" en de manier "waarop hij opkwam voor muziekonderwijs voor ieder kind in de VS en de rest van de wereld".
https://nos.nl/l/2593890

Aantal gedode journalisten in jaren niet zo hoog, vooral door Israël en kartels

https://nos.nl »
Tue, 9 Dec 2025 08:46:22 +0100

De twaalf afgelopen maanden zijn 67 journalisten gedood, blijkt uit cijfers van belangenorganisatie Reporters sans frontières (RSF). Het is het hoogste aantal sinds 2018, toen er 88 medewerkers van de media omkwamen. Vorig jaar lag het aantal op 54. Bijna de helft van de gedode journalisten in de periode van december 2024 tot en met november dit jaar verloor het leven in de Gazastrook, 29. De oorlog daar heeft sinds de aanvallen van Hamas in 2023 aan ruim 200 verslaggevers het leven gekost, met name Palestijnen. RSF haalt met name de aanval op het Nasser-ziekenhuis aan, waarbij vijf journalisten onder de ruim twintig doden waren. Meerdere mensen die betrokken waren bij de hulpverlening en verslaggeving na de aanval kwamen om toen Israël enkele minuten later een tweede aanval uitvoerde. "Onder de regering-Netanyahu heeft het Israëlische leger een ongekend bloedbad aangericht onder de Palestijnse pers", schrijft RSF in een analyse. "Om zijn misdaden goed te praten, zet het leger met ongegronde beschuldigingen Palestijnse journalisten weg als terroristen in een wereldwijde propagandacampagne." De tweede plek op de infame ranglijst wordt ingenomen door Mexico, waar de media vaak het doelwit zijn van drugskartels. "Door de voortdurende straffeloosheid kunnen criminele bendes onafhankelijke geluiden smoren en hun controle over nieuws en informatie aanscherpen", waarschuwt RSF. Niet alleen vielen er in het land zelf negen doden, door de 'mexicanisering' van de rest van Latijns-Amerika is dat continent goed voor bijna een kwart van de doden. RSF wijst verder de oorlogsgebieden in Sudan en Oekraïne aan als gevaarlijk voor journalisten. In Sudan kwamen vier mensen om, in Oekraïne jaagt Rusland op oorlogsverslaggevers. Daarbij kwam bijvoorbeeld een van de twee journalisten die in het buitenland werden gedood om, de Franse fotograaf Antoni Lallican. "Dit waren geen ongelukken, geen nevenschade. Ze waren doelwit vanwege hun werk", zegt RSF-directeur Thibaut Bruttin over de 67 doden. "Journalisten zijn getuigen voor de geschiedenis, maar ook steeds vaker ongewenste pottenkijkers, wisselgeld, pionnen in diplomatieke spelletjes en mannen en vrouwen die uit de weg geruimd moeten worden." Russische persbreidel In Rusland werd de persbreidel afgelopen jaar verder uitgebreid door journalisten gevangen te zetten. China is wereldwijd nog altijd koploper met 121 van de 503 opgesloten journalisten in de 47 onderzochte landen, maar Rusland streefde Myanmar, Israël en Belarus voorbij door van 38 naar 48 opgesloten journalisten te gaan. Het land houdt ook de meeste buitenlanders gevangen: 26 Oekraïners. Israël is hier nummer twee, met twintig gevangen Palestijnen. Zestien van hen werden opgepakt in de afgelopen twee jaar. RSF spreekt verder zijn verontrusting uit over het feit dat in Syrië nog altijd 37 journalisten worden vermist, hoewel de macht van zowel Islamitische Staat als Bashar al-Assad daar inmiddels is gebroken. Wereldwijd worden 135 mensen uit 37 landen vermist. Nog eens twintig zijn gegijzeld, onder wie een zevental dat dit jaar in handen viel van Houthi-rebellen in Jemen.
https://nos.nl/l/2593805

Bohemian Rhapsody voor 22e keer op 1 in Top 2000, Golden Earring terug in top 10

https://nos.nl »
Mon, 8 Dec 2025 18:38:10 +0100

Bohemian Rhapsody van Queen is net als vorig jaar op nummer 1 van de top 10 van de Top 2000 geëindigd. Het is in 27 edities al de 22ste keer dat het nummer uit 1975 de lijst aanvoert. De Top 2000 wordt jaarlijks tussen kerst en oudjaarsavond afgespeeld op NPO Radio 2. Vanmiddag om 16.00 uur sloot de stembus. Het is voor het eerst dat het nummer Piano Man van Billy Joel op plek twee belandde. Het Eagles-nummer Hotel California, dat al vaak op 2 eindigde en in 2010 en 2014 zelfs op 1, heeft ook dit jaar een hoge notering met plaats 3. Sinds 2019 was het al niet hoger gekomen. Luisteraars konden tot vanmiddag stemmen voor de Top 2000. De hele lijst met 2000 liedjes wordt volgende week maandag onthuld. Comeback Een opvallende comeback in de top 10 maakt het nummer Radar Love van de Haagse band Golden Earring. In 2021 stond dit lied op plek zes, dit jaar staat het op plek negen. Dat heeft vermoedelijk te maken met bandlid George Kooymans, die dit jaar overleed op 77-jarige leeftijd. Ook Wish You Were Here van Pink Floyd keert terug in de top 10. Dat lied werd in 2020 voor het laatst door luisteraars bekroond met een top 10-notering. De hele top 10 van de Top 2000 en de positie van vorig jaar Vorig jaar stond het nummer Better Days van Dermot Kennedy op de zesde plaats van de lijst. Dat had te maken met het overlijden van Eva Hermans-Kroot, die haar ervaringen met ongeneeslijke longkanker deelde via de Instagrampagina Longeneeslijk en het televisieprogramma Over mijn lijk. Het nummer van Dermot Kennedy was haar lievelingslied, waardoor mensen er als eerbetoon voor stemden. Dit jaar staat het nummer niet meer in de top 10. Verder zijn er geen opmerkelijke veranderingen in de top van de lijst. Zo staan Fix You van Coldplay, Roller Coaster van Danny Vera net als vorig jaar in de top 10. Datzelfde geldt voor Stairway to heaven van Led Zeppelin en Avond van Boudewijn de Groot. Stairway to heaven heeft in alle 27 edities in de top 10 gestaan. De uitzending van de Top 2000 begint op kerstavond om 23.00 uur en eindigt op oudjaarsavond 00.00 uur. Het geldt als een van de grootste muziekevenementen van Nederland en wordt volgens NPO Radio 2 door ongeveer tien miljoen mensen beluisterd. De uitzendingen komen uit het Top 2000 Café in Beeld & Geluid in Hilversum. Ook luisteraars kunnen daarbij aanwezig zijn.
https://nos.nl/l/2593748

Regisseur Frans Weisz (87) overleden, 'mini-Fellini' voor wie niet-filmen niet-leven was

https://nos.nl »
Mon, 8 Dec 2025 13:54:42 +0100

Regisseur Frans Weisz is gisteren op 87-jarige leeftijd overleden. Dat bevestigt de met hem bevriende filmjournalist Harry Hosman. Die typeerde hem ooit als "een van de wegbereiders van de Nederlandse film". Weisz was bekend van films als Rooie Sien (met Willeke Alberti in de hoofdrol), Naakt over de schutting en de verfilming van Remco Camperts Het leven is vurrukkulluk. Op basis van het boek van J.J. Voskuil maakte hij Bij nader inzien met acteurs als Pierre Bokma en Willem Nijholt. In de tv-serie kijkt een groep vrienden terug op hoe hun relatie zich na de oorlog ontwikkelde. De oorlog vormde een rode draad in het leven en het werk van de Joodse Weisz. Zijn vader, een acteur, was in 1933 Duitsland ontvlucht voor de nazi's. Hij werd in 1944 vermoord in Auschwitz, terwijl zijn moeder dat vernietigingskamp overleefde. Weisz zelf overleefde als kind in de onderduik in Limburg. Na de oorlog probeerde Weisz via de toneelschool in Arnhem in de voetsporen van zijn vader te treden, maar hij besefte al snel dat acteren niets voor hem was. Hij zag in 1958 zijn kans schoon bij de oprichting van de Nederlandse Filmacademie, waar hij officieel de eerste student was. Met generatiegenoten als Wim Verstappen en Pim de la Parra gaf hij een vernieuwende impuls aan de Nederlandse film. Nadat hij in 1966 met Kitty Courbois in Het gangstermeisje doorbrak en ook de komedie Naakt over de schutting het goed deed, koos hij er uiteindelijk voor films te maken die dichter bij hemzelf stonden. Charlotte was in 1980 in keerpunt, over de in Auschwitz vermoorde Joodse kunstenares Charlotte Salomon. Judith Herzberg schreef het script voor die film, waarin ook de Brit Derek Jacobi speelde. Aan de hand van Herzbergs scripts onderzocht hij vaker de Joodse identiteit en de doorwerking van de Tweede Wereldoorlog, zoals in de trilogie Leedvermaak (1989), Qui vive (2002) en Happy End (2009). Leedvermaak leverde hem zijn eerste Gouden Kalf op, door Bij nader inzien won hij er nog een. Tussen de speelfilms door werkte Weisz aan documentaires, korte films en zelfs commercials. Hij kon niet anders, meende hij. "Niet-filmen is voor mij niet leven." Een 'mini-Fellini' typeerde Ischa Meijer hem vanwege zijn beroep en zijn geringe lengte. Toch had hij ook een haat-liefdeverhouding met het vak, dat zoveel vraagt van een regisseur. Fondsen werven, acteurs begeleiden, worstelen met scenarioschrijvers. De kans dat in Nederland een film afkwam was volgens hem kleiner dan het winnen van de Lotto. "Soms heb ik de neiging om bij een voorrangskruising plankgas door te rijden," biechtte hij eens op tegen Hosman, "dan veroorzaak ik een aanrijding en ben ik van die film af". Toch was Weisz een doorzetter, zei Hosman eerder Het Parool. "Hij heeft een oeuvre dat geen enkele Nederlandse filmmaker meer zal evenaren, qua aantallen in ieder geval." Ook op hoge leeftijd bleef Weisz nog werken. In 2018 kwam er eindelijk de verfilming van Het leven is vurrukkulluk, die decennia eerder nog was stukgelopen. Het bood hem de mogelijkheid zijn zoon Géza te regisseren. In 2023 verschenen de dagboeken die hij bij het maken zijn films had bijgehouden onder de titel Frans Weisz: Dagboek van een filmmaker. Hoewel hij al enige jaren leed aan alzheimer, was hij bij de presentatie aanwezig. Stoppen was voor hem taboe. "Ik wil er zelfs niet over denken. Zelfs het woordje 'einde' kan ik niet horen. Ik kan me niet herinneren wanneer ik het voor het laatst onderaan een film heb gezet." "Ik ben een verhaaltjesverteller, en verhaaltjes moeten doorgaan, doorgaan."
https://nos.nl/l/2593702

Expeditie Robinson klaar met haatreacties: 'Het is een spel'

https://nos.nl »
Mon, 8 Dec 2025 12:51:19 +0100

Televisieprogramma Expeditie Robinson vraagt fans online in te binden na haatreacties op sociale media. Het gaat om reacties die volgens zender RTL "verder gaan dan meeleven". "Het spel wordt volop gespeeld", schreef het programma gisteravond rond de uitzending op zijn Instagramaccount. "Daar mag iedereen natuurlijk iets van vinden. Helaas zien we de laatste weken ook haat in onze commentsectie." Een woordvoerder noemt de berichten tegen de NOS "erger en persoonlijker dan de voorgaande jaren". In het programma moeten bekende Nederlanders zien te overleven op een tropisch eiland. Daarbij moeten ze proeven van fysieke en psychologische kracht zien te overleven en voorkomen dat ze door de mede-eilandbewoners naar huis worden gestemd. Wekelijks trekt het programma makkelijk een miljoen kijkers. 'Respectvol houden' Dit seizoen hadden kijkers kritiek op het gekonkel waarmee sommige spelers probeerden in het spel te blijven, inclusief matchfixing, huichelachtige ontboezemingen en onverwacht verraad. Het leverde vooral acteur Kevin Hassing en influencer Amijé van der Laan commentaar op. Verwensingen als pestkop, kinderachtig, slang of rat volgden op sociale media, en soms nog erger. "Het is een spel", maant de redactie nu. "We gaan de laatste weken expeditie in. Laten we er samen voor zorgen dat het spannend, leuk en vooral respectvol blijft." Het is deze maand niet voor het eerst dat BN'ers te maken kregen met haatreacties. Niels van der Laan was door zijn rol als Hoofdpiet mikpunt van doodsbedreigingen vanwege een bekritiseerde verhaallijn in het Sinterklaasjournaal. Daar is aangifte om gedaan. 'Groepsdynamiek gecreëerd' Tegen Shownieuws zei Hassing eerder het van zich af te kunnen zetten, maar er wel verdrietig van te worden. "Ik heb gekonkeld", geeft hij toe, "want ik hou van het spelletje spelen en Expeditie Robinson is een spelletje". Presentator Nicolette Kluijver zei tegen dat programma te balen van de heftige reacties. "Het is een spel. Dat vergeten we met zijn allen misschien als je zit te kijken op de bank. Om iemand dood te wensen omdat hij het spel speelt, gaat echt te ver." Oud-winnaar Bertie Steur, ook bekend van Boer zoekt vrouw, schrijft in haar column dat de tv-makers door de huidige opzet van Expeditie Robinson kliekvorming in de hand hebben gespeeld. "Aan het begin is er een hechte groep gesmeed en die is niet meer uit elkaar gegaan. In voorgaande jaren werd er eerder gehusseld en waren de banden onderling minder sterk. Dus het is de schuld van de makers zelf. Zij hebben zo'n groepsdynamiek gecreëerd." Na gisteravond zijn er nog zes deelnemers in het spel. De finale wordt uitgezonden op zondag 28 december. Het programma is overigens al in het voorjaar opgenomen. De RTL-woordvoerder zegt in nauw contact te staan met de kandidaten, en biedt "als ze daar behoefte aan hebben" professionele hulp aan. 'Online is verlengstuk huiskamer geworden' Linda Duits, mediawetenschapper bij de Universiteit Utrecht, legt uit dat televisie altijd al een medium is geweest waar mensen graag over praten. Dat gebeurde eerder in de huiskamer, maar door sociale media gebeurt dit nu ook steeds vaker online. "Het is als het ware een verlengstuk geworden van de huiskamer. Hierdoor kunnen de mensen waar het over gaat ook meelezen met wat er over hen wordt gezegd." Daarnaast maken de makers van de deelnemers personages. "Ze worden op een bepaalde manier neergezet, vaak zonder zeggenschap in hoe dit gebeurt", zegt Duits. "Eigenlijk kun je daarom ook geen ethische reality tv maken, daarvoor is er een te grote machtsongelijkheid tussen makers en deelnemers. Dat betekent niet dat makers slechte mensen zijn, maar de samenleving is als het ware gewoon verzuurd. Online omgangsvormen zijn verslechterd."
https://nos.nl/l/2593699