Messiah - Handel

Sunday 15 December 2024

Wassenaar - diverse locaties • Wassenaar • Netherlands

Link:

Locatie: De Goede Herderkerk
Stoeplaan 4

Van Handel’s hand – Messiah

Zondagmiddag 15 december 2024 15:30 uur
Pauze: glühwein & mandarijn, einde 18:00 uur
Entree vrij, gift na afloop

Net zoals Bach met zijn cantates en passiemuziek liturgie en bijbelteksten tot leven brengt, zo schildert Handel een verhaal van de Messias in schitterende miniaturen. Op de afbeelding staat een fresco: de Italiaan Gaudenzio Ferrari schilderde in de kerk van Varallo in 1513 een groot tableau met scènes uit het leven van Jezus.

Na Handel’s aankomst in Engeland in 1712 was hij aanvankelijk zeer succesvol als componist van Italiaanse opera’s. Toen het publiek zich echter steeds meer tot het oratorium wendde, volgde Handel deze nieuwe smaak en bleef met zijn oratoria onverminderd populair. Bijbelse vertellingen lenen zich immers ook uitstekend voor muzikale uitbeelding.
Messiah vertelt het verhaal van een belofte: de aankondiging, zijn komst, zijn leven en sterven en de hoopvolle overwinning op de dood, een boodschap die, interessant genoeg grotendeels gebaseerd is teksten uit het Oude Testament. Librettist Charles Jennens vormde uit losse scenes een samenhanged verhaal, waardoor de belofte des te krachtiger en geloofwaardiger werd.

Handel was een meester in muzikaal uitbeelden van woorden. De betekenis van de tekst klinkt door in melodie en harmonie. Dit wordt meteen duidelijk in de eerste aria, Comfort ye, waarin de solist boven een harmonisch bed van strijkers een lange noot zingt en daarmee iedereen geruststelt. Maar wanneer de tenor zingt: The people that walked in darkness…, lijkt het alsof mensen al hoofdstotend de weg zoeken in een doolhof, in een toonsoort die ook nog niet wil klinken bij de strijkers. Als de zin vervolgt met ...have seen a great light gaat het pas klinken, en klaart het op door de toonsoort die Handel dan kiest. Ook het koor wordt beeldend ingezet, zoals in He shall purify, waarin coloraturen als luchtbelletjes van een klaterende bergbeek het oor van de luisteraar zuiveren.

In de ‘stille week’ voor Pasen waren theaters en concertzalen gesloten. Dat betekende geen inkomsten voor musici en een ronduit saaie week voor gegoede burgerij en adel, in een tijd dat geluidsdragers nog niet bestonden. Handel was echter niet alleen muzikaal maar ook zakelijk zeer creatief en componeerde een werk geschikt voor de concertzaal maar zonder vermaak als doel: Messiah, a sacred oratorio. Hier waren geen bezwaren tegen en de première vond plaats op paaszaterdag 13 april 1742 in Dublin.

De pers vroeg zich na afloop echter af: was Messiah misschien te ‘sacred’ voor het theater en tegelijkertijd te theatraal voor de kerk? Desondanks is Messiah sinds zijn geboorte ongekend geliefd, en één van de grootste hit aller tijden. Het werk kan bovendien op elk moment van het jaar worden uitgevoerd, zoals in de adventstijd ter voorbereiding op Kerst.